Wij slaven van Suriname

Carl Haarnack in gesprek met presentator Stuart Kensenhuis over ‘Wij slaven van Suriname’, het beroemde boek van verzetsheld Anton de Kom. Haarnack is historicus, voorzitter van de Anton de Kom Stichting en oprichter van Buku-Bibliotheca Surinamica, de plek waar je een unieke collectie kan vinden met antieke werken over de Surinaamse geschiedenis. 

Hij vertelt niet alleen over het boek maar ook over het persoonlijke leven van Anton de Kom. Bijvoorbeeld dat De Kom in 1921 uit Suriname is vertrokken omdat hij racisme ervaarde en geen goede baan kon vinden. 

“Mensen met een donkere huidskleur hadden in Suriname minder perspectieven dan mensen met een lichtere huidskleur”, zegt Haarnack. 

In Nederland ging De Kom eerst het leger in (2e regiment van de Huzaren) maar daar lag zijn hart niet. Daarna werkte hij bij een koffie en theehandel in Den Haag en ontmoette hij zijn vrouw Nel Borsboom, met wie hij vier kinderen zou krijgen. In 1932 ging De Kom met zijn gezin terug naar Suriname en werd vanwege zijn activiteiten – advies en hulp aan arbeiders van alle kleuren en culturen, door de koloniale overheid weggezet als communist en oproerkraaier. 

Hij werd gearresteerd, zonder vorm van protest 3 maanden vastgezet en uiteindelijk verbannen naar Nederland. 

Hier werd hij actief tegengewerkt door de geheime dienst en heeft hij nooit meer een baan kunnen vinden. Als zijn uitgever (Contact) had toegegeven aan die druk dan was zelfs ‘Wij slaven van Suriname’ misschien nooit gepubliceerd. Ondanks dat onrecht ging De Kom – bij de bezetting van Nederland door de Nazi’s – in het verzet. 

Dat heeft hij helaas niet overleefd. “Een van de dingen waar wij naar uitkijken is naar de uitvoering van de motie in 2020 in de Tweede Kamer waarin wordt opgeroepen tot eerherstel van Anton de Kom. De regering heeft toen toegezegd om met een ruiterlijke gebaar te komen.”