Amsterdam, 7 juli 2025– Aan de oude wereldorde is een einde gekomen en het is aan de Brics-landen om tijdens de top in het Braziliaanse Rio de Janeiro voorstellen te doen voor een nieuwe.
Dat zegt de Braziliaanse regeringsadviseur voor buitenlandse zaken
Celso Amorim in een interview met een grote, invloedrijke en belangrijke televisiezender. Celso Amorim is een van de mensen waar de Braziliaanse president Luiz Inácio Lula da Silva, goed naar luistert.
Sinds het aantreden van de Amerikaanse president Donald Trump is er een ‘oorlog over importheffingen’ gaande en wordt er niet meer multilateraal onderhandeld, alleen nog maar bilateraal, betoogt
staat van oudsher bekend als voorstander van multilaterale
overleg en het bereiken van diplomatieke oplossingen in conflicten. Het land hoopt dan ook met de Brics-top op 6 en 7 juli een nieuwe impuls voor een wereldorde te geven waarin landen als Brazilië, die zich niet gebonden achten aan de agenda’s van vooral het Westen, meer stem krijgen.
Lula’s aanwezigheid bij de overwinningsparade in Moskou op 9 mei werd in het Westen met gefronste wenkbrauwen bekeken, maar is in de filosofie van ongebondenheid die Celso Amorim aanhangt volstrekt aanvaardbaar. Amorim verklaarde in het interview met de media, dat een nieuwe wereldorde niet op de agenda van Brics-top staat.
Maar hij acht het wél noodzakelijk die te bespreken. Het is volgens hem onwenselijk dat Europa zich afhankelijk van de Verenigde Staten blijft opstellen. In dat verband betreurt Amorim het ook dat er nog steeds geen handelsverdrag tussen de Europese Unie en Mercosur-landen Brazilië, Uruguay, Paraguay en Argentinië bestaat. Dat is niet alleen een handelsakkoord, maar ook een politiek akkoord, betoogt hij. Reuzen China en Rusland matigen.
Potentiële betekenis van de BRICS voor Suriname
Jennifer Simons, de nieuwe president van Suriname
Suriname’s ligging in Zuid-Amerika en de historische banden met Brazilië maken het een natuurlijke kandidaat voor veel nauwere betrokkenheid bij BRICS-initiatieven. De nabijheid van Rio de Janeiro biedt diplomatieke kansen.
Daarnaast groeit Suriname’s economie als alles goed zou gaan. De inflatie daalt, en er is een belangrijke investeringsbeslissing genomen voor de ontwikkeling van een groot offshore olieveld. Dit maakt het land vele malen aantrekkelijker voor BRICS-partnerschappen, vooral gezien de focus van het blok op energiezekerheid en grondstoffen.
Er zijn daarom enkele belangrijke voordelen te noemen: Daar is de Handelsexpansie: Toegang tot BRICS-markten en handelsmechanismen evenals de mogelijkheden voor Chinese, Indiase en Braziliaanse investeringen in Suriname’s groeiende olie- en gassectoren en vooral alternatieve financiering en ook van minsten even groot belang, de toegang tot BRICS-ontwikkelingsbank als alternatief voor traditionele westerse financiering. Daar zou een diplomatieke diversificatie een versterking van Zuid-Zuid-samenwerking kunnen betekenen.
Maar Suriname heeft momenteel een IMF-programma lopen en onderhoudt sterke banden met de VS en Europa. Een te prominente BRICS-betrokkenheid zou deze relaties kunnen compliceren.
Hoewel Suriname niet expliciet genoemd wordt in de huidige BRICS-partnerschapsrondes, zou de top in Rio een belangrijke gelegenheid kunnen zijn voor diplomatieke contacten en het verkennen van mogelijke toekomstige samenwerking, vooral gezien de gedeelde regionale positie met Brazilië en de groeiende economische vooruitzichten van het land.
Gemakkelijk is de aftrap voor een nieuwe wereldorde niet, want twee van de andere machtige Brics-landen, China en Rusland, hebben andere ideeën hoe deze eruit moet zien.
China streeft naar een dominante leiderschapspositie in het mondiale Zuiden, en neigt samen met Rusland naar een anti-westerse opstelling. Daar staat tegenover dat in januari Indonesië is toegetreden en dat twee andere Zuidoost-Aziatische landen, Maleisië en Thailand, een vraag voor het lidmaatschap van Brics hebben ingediend.
Brics is een acroniem dat staat voor Brazilië, Rusland, India, China en Zuid-Afrika – maar sinds kort staat het lidmaatschap open en streeft de groep ernaar groter en invloedrijker te worden. Volgens het blad Foreign Affairs hebben landen als Indonesië een matigende werking op de reuzen Rusland en China en vergemakkelijken ze het multilaterale evenwicht waar Brazilië zo naar op zoek is. Gaza en Iran Maar zowel Rusland als China stuurt niet zijn president naar de top in Rio, wat al afbreuk doet aan het gewicht van de bijeenkomst. De Russische president Vladimir Poetin wil niet het risico lopen gearresteerd te worden, omdat er een arrestatiebevel tegen hem loopt van het Internationaal Strafhof (ICC) in Den Haag.
De Chinese leider Xi Jinping heeft verklaard dat hij president Lula het afgelopen jaar al verschillende keren heeft ontmoet en dat nu de urgentie ontbreekt. Hij stuurt premier Li Qiang. Een ander heet hangijzer is het conflict tussen Israël en Iran. Amorim vindt het volstrekt verwerpelijk dat de Verenigde Staten en de Europese Unie wél het Russische optreden in Oekraïne veroordelen, maar niet de Israëlische aanvallen op Gaza en Iran.
Het is volgens hem met twee maten meten. Iran is een van de landen die in 2024 zijn toegevoegd als leden van de Brics, samen met Egypte, Ethiopië en de Verenigde Arabische Emiraten. Brazilië heeft de Israëlische en Amerikaanse aanvallen op Iran sterk veroordeeld en dringt aan op een diplomatieke oplossing waar ook de Verenigde Naties bij betrokken worden.
Ook China neemt een houding aan die sympathie jegens Iran uitstraalt. Rusland tekende onlangs een strategisch partnerschap met Iran, maar hield zich relatief stil tijdens de recente bombardementen.
India, een ander oorspronkelijk Brics-land, is daarentegen de laatste jaren steeds hechter met Israël geworden, hoewel het ook grote economische belangen in Iran heeft. Het wordt dus op eieren lopen voor gastland Brazilië om een voor iedereen aanvaardbare slotverklaring over Israël-Iran op te stellen – als die er al komt. Lula verliest aan populariteit President Lula is opvallend stil over de aanstaande Brics-top.
Maar hij kan een succes goed gebruiken, want in de binnenlandse politiek staat hij er slecht voor. In de peilingen haalt zijn regering niet eens meer de 30 procent als het gaat om vertrouwen van de bevolking.
In het Congres, dat gedomineerd wordt door de rechtse oppositie, heeft Lula een gevoelige nederlaag geleden doordat belastingverhoging voor rijke Brazilianen door een grote meerderheid is verworpen. Tot overmaat van ramp kwam het Britse blad The Economist eind juni met een artikel dat betoogde dat Lula in de buitenlandse politiek invloed verliest.
Die kritiek draait juist om datgene waar Amorim voor pleit: dat Brazilië zich afkeert van het Westen. De Braziliaanse regering heeft een reactie op het stuk aangekondigd.
