Op weg naar een digitale overheid: Estland
Change for Development
eyesonsuriname.com
Anton JieSamFoek/ eyesonsuriname
Amsterdam, 8 februari 2022– Sinds ik een van de allermooiste opdrachten uit mijn weldadig en bovenmatig rijke ondernemers- en journalistieke loopbaan van de toenmalige Governor van de CBvS, Gilmore Hoefdraad in augustus 2013 kreeg, bezoek ik Estland regelmatig.
Ik voel er mij kind aan huis, vooral ook omdat ik ongestoord, de honger en nieuwsgierigheid naar Digitale Transformatie in dit land steeds weer ongegeneerd en ongelimiteerd kan bevredigen.
Ik wil leren van de successen en mislukkingen van het digitaal meest vooruitstrevende land ter wereld.
Er zijn niet veel landen die het beter doen dan ons op het gebied van de digitale overheid dan wij “, zegt Marten Kaets, tijdens een bezoek in mijn zesde jaar aan de hoofdstad Tallinn.
Hij is direct adviseur van de president, maar kent geen enkele kapsones. Geen dure auto’s, of helicopters, gene dure kleding of dure horloges.
Estland leidt al bijna twintig jaar de dans rond e-governance. En ik wil de kennis opdoen en zien of het toe te passen is in Suriname.
Dat was in augustus 2013 het begin van het Change for Development project met eyesonsuriname.com als speerpunt.
Dus dank aan Hoefdraad, die mij echter door wanbetaling van mijn nota’s, dwong een voortijdig eind aan onze overeenkomst te maken.
De gedachte daarachter was Suriname als Digitale draaischijf tussen Zuid Amerika – met mijn 25 + jaren werkervaring in Brazilie en 15 + jaren in Noord Amerika, waar ik in New York aan de slag in de journalistiek en media ondernemerswereld was.
Estland begon toen het niet eens zo lang geleden en het nog een arm en onderontwikkeld land was, met papierloos opereren binnen de overheid zelf.
Ambtenaren en ministers moesten vergaderstukken op tablets van notities voorzien. Zo konden er nooit meerdere versies van één document bestaan.
Al in 2002 voerde het land een elektronische identiteitskaart in, waarmee mensen zich zowel offline als online kunnen identificeren. Een Est hoeft nooit een afspraak te maken bij de gemeente om zijn rijbewijs te verlengen, want dat doet hij gewoon online. Ook stemt hij via internet en doet hij zijn belastingaangifte in een kwestie van minuten.
Overleg
In Tallinn sprak ik vaak en geregeld met Siim Sikkut, de hoogste digitale ambtenaar van Estland en de chief innovation officer. ‘Wij kijken of we als koplopers in Europa en de wereld de handen ineen kunnen slaan om van elkaars projecten te leren. En van de mislukkingen ook, misschien.’
De overheid in Tallinn is minder bevreesd om de teugels te laten vieren. ‘Men is hier wat vrijer in de politieke cultuur als het gaat om experimenteren rondom IT-projecten. Zo creëert Estland een hele industrie plus een wetenschappelijke wereld waarin dit denken in creatieve oplossingen gestimuleerd wordt.
Suriname kan er zijn voordeel mee doen met het in Paramaribo opgestarte project Change for Development. Het kan expertise en kennis opdoen op het gebied van wetgeving, omdat de discussie bijvoorbeeld over online grondrechten veel dieper wordt gevoerd waar ook ter wereld.
Mijn idee voor Hoefdraad was daarom dan ook ambtenaren van beide landen met elkaar in contact te brengen en te verbinden.
Controle
Een cruciale filosofie van Estland is dat de burger zowel eigenaar als baas en eigenaar is van de eigen gegevens.
Ten allen tijde kan een Estlander inloggen op de digitale overheidswebsite — één enkel loket — om te zien wie zijn gegevens kan bekijken.
Hij kan ook aan de bel trekken als een instantie met wie hij niets van doen heeft, tóch in zijn dossiers zit te snuffelen. Na het enthousiasme van de vroege periode is het Change for Development project met eyesonsuriname stopgezet, maar de draad is weer met enthousiasme opgepakt.
In hoeverre het kan worden ingevoerd in Suriname is nog even de vraag.
Wij zijn daar misschien nog niet zo ver mee, maar ik vind dat een heel interessante denkrichting.
Dat gaat uit van transparantie en verantwoording afleggen als overheid over wat je doet. Het frappante in Estland is dat dát alleen al vertrouwen wekt.
In de praktijk blijkt dat burgers in Estland niet zo vaak gebruik maken van de mogelijkheid. Het feit dat je het kúnt controleren, maakt al dat je de overheid meer vertrouwt.
Een idee voor Paramaribo?
Anton JieSamFoek, eigenaar eyesonsuriname