Global Gateway Strategy

Malin Kox // eyesonsuriname/ 

Amsterdam, 14 februari 2022– Ongeveer 300 miljard € zal dat Global Gateway, een project van de Europese Strategie moeten kosten om de Chinese agressie en machts uitoefening met hun Zijde Route plan weerstand te kunnen bieden.

Wereldwijd meer invloed uitoefenen door investeringen in onder andere glasvezelkabels, halfgeleiders en 5G. De zogenoemde Global Gateway Strategy is het langverwachte Europese tegenplan van de ‘Nieuwe Zijderoute’, waar China al een jaar of acht miljarden in pompt – en macht mee uitoefent.

Met de Global Gateway Strategy wil de Europese Commissie tot 2027 zo’n 300 miljard euro investeren in energie, transport en digitale infrastructuur. Dat geld moet deels uit bestaande en nieuwe Europese investeringsfondsen komen en deels van private investeerders.

Een interessante vraag is in hoeverre Suriname in het gedachtegoed van Europa mee zou kunnen doen de technologische ontwikkelingen toe te passen teneinde het land verder te ontwikkelen. Het imago van een betrouwbaarder handelspartner, enigszins verder oppoetsen, zou daar mee gebaat zijn. 

Maar de overheid in Paramaribo, zou natuurlijk ook de kant van China kunnen kiezen.

Wereldwijd investeren

Zo stelt het Europees Fonds voor Duurzame Ontwikkeling (EFSD+) maximaal 135 miljard euro beschikbaar. Zo’n 18 miljard euro zal afkomstig zijn vanuit de begroting van de Europese Unie en nog eens 145 miljard moet uit de zakken komen van Europese financiële instellingen.

De EC denkt met de nieuwe miljarden investeringen de strijd met China om ontwikkelingslanden aan te kunnen. Daar maakt Suriname hoe dan ook deel van uit. China mag met zijn Nieuwe Zijderoute al jaren voet aan de grond hebben in landen in Azië en Afrika, de EU kan haar achterstand goedmaken, verzekerde Ursula von der Leyen, de voorzitter van de Europese Commissie, tijdens de presentatie van het plan.

“We zullen slimme investeringen in infrastructuur van hoge kwaliteit steunen”, zegt Von der Leyen. Daarbij zullen volgens haar de hoogste sociale normen, milieueisen en democratische waarden gerespecteerd worden.

Miljarden aan Chinese leningen

China investeert al een jaar of acht miljarden in het Belt and Road Initiative (Gordel- en Weginitiatief), ofwel de Nieuwe Zijderoute. Dat geld stak het land onder andere in havens, wegens en spoorlijnen om Azië beter met Europa en Afrika te verbinden.

Zo is het Chinese staatsbedrijf COSCO grootaandeelhouder in de Griekse haven van Piraeus, een van de drukste containerhavens in de Middellandse Zee. Een ander voorbeeld is een snelweg die met Chinees geld wordt gebouwd in Montenegro, die na 6 jaar bouwen en zo’n 790 miljoen euro aan Chinese leningen nog steeds niet af is.

“Wat de Chinezen doen, is invloed kopen door middel van leningen”, zegt Rob de Wijk, oprichter van The Hague Center for Strategic Studies. “De projecten die worden gefinancierd door die leningen, voeren de Chinezen zelf uit. Dat leidt steeds meer tot problemen; landen willen dat niet meer.”

Keiharde machtspolitiek

Dat is niet de bedoeling van de Global Gateway, stelt hij. “Die is veel meer op basis van gelijkwaardigheid, gekoppeld aan de directe belangen van de EU om de bevoorrading onder controle te krijgen. De EU wil met deze strategie relaties aangaan met landen die daar een rol in kunnen spelen.” 

Hij denkt niet dat China dit fijn vindt.

Al hangt het er wel vanaf waar het zwaartepunt van de investeringen komt te liggen. Als dat bij techniek is, zoals chips, dan heeft China wel echt een probleem. Dan ontstaat een tech race die achter de schermen uitmondt in keiharde machtspolitiek.”

Halfgeleiders als prioriteit

De Europese Unie heeft er belang bij om wereldwijd meer controle te krijgen over de productie en het transport van bijvoorbeeld grondstoffen en halfgeleiders, zegt De Wijk. “Dat laatste is echt een prioriteit voor Europa. Met deze strategie en miljarden kunnen ze die bevoorradingsketens goed houden en gericht samenwerken met andere landen.” 

Landen die daarvoor hoog op het lijstje staan, zijn volgens De Wijk onder andere Japan en Zuid-Korea; landen die technologisch geavanceerd zijn en ‘min of meer onze waarden delen’. “Het gaat daarbij echt om de wereldwijde bevoorrading”, zegt hij. 

Eigenlijk is Global Gateway een vernieuwde versie van een plan van de EC uit 2018, zegt de coördinator van het Clingendael China Centre.

Alleen hebben ze er nu een goede naam voor bedacht en er een groot bedrag aan geplakt.”

Voorwaarden voor financiering

Wat er precies met de 300 miljard euro gaat gebeuren, vindt hij lastig te zeggen. “Het is de vraag in hoeverre dit geld niet voor reeds lopende zaken wordt gebruikt. Het is de bedoeling dat het een versterkende werking heeft op investeringen uit de private sector, maar gebeurt dat ook echt?”

Bovendien, zegt de coordinator van het centrum: ” Er moeten projecten worden gevonden die aan de Europese voorwaarden voor financiering voldoen. Denk daarbij aan arbeidsvoorwaarden, aandacht voor de natuur, geldstromen die te controleren zijn. ”  De basis van Global Gateway is kwaliteit, dat was in 2018 ook al zo.”

Hij denkt niet dat China direct in paniek zal raken door de voorgestelde miljarden. “De behoefte aan goede infrastructuren is in heel veel landen heel groot. Er is ruimte voor meerdere partijen. Op de lange termijn kan het ook goed zijn voor Chinese bedrijven: meer concurrentie leidt tot innovatie, dus zij worden er wellicht ook sterker van.”

Vuist maken tegen China

Wel denkt hij dat de Global Gateway Strategy de invloed van China kan beïnvloeden. “Dat hangt af van in hoeverre de plannen van Europa aanslaan bij de landen waar het om gaat. Het kan hun afhankelijkheid van China verminderen; het minder noodzakelijk maken dat zij bij China aan moeten kloppen.”

“Ik hoor veel commentaar ‘dat we toch geen vuist kunnen maken tegen de Chinezen’. Nou, dit wordt wel ontzettend handig gespeeld door Europa”, stelt De Wijk. 

eyesonsuriname

 Malin Kox is on-line redacteur