Suriname en Latijns-Amerika in een vicieuze cirkel

News

Suriname en Latijns-Amerika in een vicieuze cirkel

Latin America

Economische stagnatie, frustratie en gepolariseerde politiek 

eyesonsuriname


Amsterdam, 19 juni 2022– Colombianen staan dit weekend voor een lastige keuze als ze naar de stembus gaan om een nieuwe president te kiezen.  

De keuze tussen presidentskandidaten in Colombia is zorgwekkend voor alle Latijns- en Zuid-Amerikaanse landen en het Caribisch gebied. Maar ook voor Europa.

Aan de linkerkant staat Gustavo Petro nog steeds sympathiek tegenover en kwijlend van Hugo Chávez, de man die verantwoordelijk is voor de totale vernietiging van de economie en de democratie van Venezuela.

Rechts Rodolfo Hernández, een voormalig burgemeester zonder team of echt programma.
Ook al heeft het land het de afgelopen 20 jaar relatief goed gedaan, de kiezers staan hoe dan ook voor een moeilijke keuze.

Er lijkt geen ruimte meer te zijn voor de onderling begrip, gematigdheid, compromissen en geleidelijke hervormingen die nodig zijn om welvarend en vreedzaam te worden.
Dat is niet alleen van belang voor Latijns-Amerika, maar eigenlijk voor de rest van de wereld. 

Ondanks alles blijft de regio grotendeels democratisch en het zou een natuurlijke bondgenoot van Europa en de Verenigde Staten moeten zijn. Als aanvulling op de inspanningen in Oost-Europa, de Balkan en de Baltische landen om weer in de ban en terreur te komen van degenen die die delen van Europa veel te lang met geweld hebben gedomineerd.

Latijns-Amerika kan ook een cruciale rol spelen bij het helpen oplossen van andere mondiale problemen, van klimaatverandering tot voedselveiligheid, menswaardig bestaan en de strijd om de wereld te beschermen tegen autocratische schurken en degenen die hun niet-functionele sociale en financiële systemen om de stemmen voor vrijheid en gelijkheid, het zwijgen op te leggen.

Daar is niet alleen het probleem van het snel afnemende regenwoud in de acht Amazone-landen en veel van ’s werelds zoete water, maar ook van een schat aan grondstoffen die nodig zijn voor groene energie, zoals lithium en koper. Het is een grote voedselexporteur en zou meer kunnen leveren. Daarnaast is er een ongekend potentieel aan hoogwaardig en creatief denkvermogen met een veelbelovende jeugd.
Nog niet zo lang geleden ging Latijns-Amerika de goede kant op.  

Suriname was een toonvoorbeeld van welvaart. Nu behoort het tot de armste landen van het Westelijk halfrond.

Een opmars van grondstoffen zorgde voor een gezonde economische groei en verschafte politici het geld om te experimenteren met innovatief sociaal beleid, zoals programma’s voor voorwaardelijke geldoverdracht. 

Dat droeg op zijn beurt bij tot een grote daling van de armoede, waardoor de extreme inkomensongelijkheid en de verschillen die lang met de anders zo aantrekkelijke regio werden geassocieerd, werden verminderd.

De middenklasse groeide.

Dat hielp bij het tot stand brengen van politieke stabiliteit. Democratische regeringen probeerden over het algemeen de mensenrechten te respecteren, zelfs al is de rechtsstaat niet zo goed ontwikkeld en zwak. Toenemende welvaart en effectievere politici leken elkaar te versterken.
De toekomst was helder en transparnt. Dat is niet langer het geval.
Het is vervangen door een vicieuze cirkel. 

Latijns-Amerika zit vast in een zorgwekkende neerwaartse spiraal ontwikkelingsspiraal. De economieën hebben een decennium van stagnatie of trage groei doorgemaakt. De mensen, vooral de jongeren, die hoger opgeleid zijn dan hun ouders, zijn gefrustreerd geraakt door hun gebrek aan kansen. 

Ze hebben deze woede gericht tegen hun politici, die algemeen worden gezien als corrupt en egoïstisch. De politici van hun kant zijn het niet eens geworden over de hervormingen die nodig zijn om de economieën van Latijns-Amerika efficiënter te maken. De productiviteitskloof met de meer ontwikkelde landen is sinds de jaren tachtig groter geworden.
Met te veel monopolies en te weinig creatieve innovatie schiet Latijns-Amerika tekort in de economie van de 21e eeuw en de uitdagingen daarvan.

Deze uitdagingen worden steeds acuter. 

De impact van de gevolgen van Covid-19, met name zeer lange sluitingen van scholen en andere onderwijsinstellingen, vergroot de ongelijkheid. Overheden moeten meer uitgeven aan gezondheidszorg en onderwijs, maar tegelijkertijd stijgen de kosten voor het aflossen van schulden. De regio moet dus meer belastingen heffen, maar op een manier die de investeringen niet ondermijnt. Het slechte imago moet nodig worden opgepoetst, maar de cijfers van de beoordelaars blijven laag op verschillende indexen.

De consolidering van de democratie werd vroeger gezien als eenrichtingsverkeer. 

Maar Latijns-Amerika laat zien dat democratieën gemakkelijk uit elkaar kunnen vallen en dat is een waarschuwing voor democratische bewegingen overal. 

De politiek wordt nu niet alleen gekenmerkt door polarisatie, maar ook door fragmentatie en het moeilijk maken van een stabiele regering die chaos vermijdt. 
Deze neerwaartse spiraal wordt versneld door de kwaadaardige en giftige invloed van sociale media, trollen uit Rusland en de import van identiteitspolitiek uit het noorden. Technocraten zijn in diskrediet gebracht en banen bij de overheid worden zowel links als rechts steeds meer gezien als extraatjes die moeten worden uitgedeeld in plaats van cruciale verantwoordelijkheden die moeten worden voorbehouden aan capabele bestuurders. 

De georganiseerde misdaad, met gevangengenomen Braziliaanse bendes, die al een enorme factor is in de geweld epidemie in de regio, begint ook de politiek sterk te beïnvloeden. Niet alleen drugssmokkel, maar ook samenwerking met terroristische organisaties zoals Hezbolla en met de Calabrische maffia, maken deze bendes machtiger dan bekende, gevestigde multinationale en mondiale bedrijven. 

Financiering van illegale goudmijnen in buurlanden als Suriname, rivieren vervuilen met kwik en daarmee de lokale bevolking vergiftigen. Mensenhandel, witwassen van illegaal verkregen gelden, beheren van casino’s,  het staat allemaal in hun boeken. 

De invloed van deze gevangenen en bendes in Brazilië op de buurlanden is de zoveelste crisis die Europa zich niet kan veroorloven, bovenop de crises die we al moeten aanpakken. 

Via buurlanden worden verdovende middelen gesmokkeld en bereiken ze via de havens van Rotterdam, Hamburg en Antwerpen hun bestemming in Europa, waar onze democratische instellingen verder worden gedestabiliseerd. 

Veel hiervan zijn kwalen van de democratische wereld in het algemeen, maar ze zijn nu wel heel acuut en gevaarlijk in Latijns-Amerika. De meeste Latijns-Amerikanen willen nog steeds een democratisch bestel, zij het een veel betere versie dan ze hebben. Maar er is een groeiend publiek dat pleit voor de zogenaamd betere en effectieve hand van autocratie. 

Venezuela en Nicaragua zijn net als Cuba linkse dictaturen geworden. In El Salvador heeft Nayib Bukele de macht gecentraliseerd en zo’n 40.000 mensen opgesloten in een draconische oorlog tegen bendes. Hij is de populairste president van de regio. 

De leiders van de twee grootste landen, Jair Bolsonaro uit Brazilië en Andrés Manuel López Obrador uit Mexico, hebben minachting voor de oppositie van checks and balances. Bolsonaro zal bij verkiezingen in oktober voor een tweede termijn gaan. Hij zal waarschijnlijk verliezen van Luiz Inácio Lula da Silva, een voormalige president wiens corrupte regering en banden nu geen nieuwe ideeën meer heeft. 

Het risico is niet alleen dat democratieën straks veranderen in dictaturen, maar dat Latijns-Amerika wegdrijft uit de samenwerkings sfeer van Europa. 

In een groot deel van de regio is China nu de belangrijkste handelspartner en investeert het in infrastructuur. 

Sommige van de linkse regeringen in de regio lijken erop gebrand terug te keren naar de ongebondenheid van het tijdperk van de Koude Oorlog. Vijf van de presidenten van de regio, waaronder de heer López Obrador, kozen ervoor om de Summit of the Americas eerder deze maand in Los Angeles te boycotten. 

Europa zou veel meer kunnen doen om Latijns-Amerika te betrekken bij gezamenlijke ontwikkelingen, door middel van handel, investeringen en technologie. 

Latijns-Amerika heeft veel te winnen heeft bij het herbouwen van nauwere banden, als het wil voorkomen dat zijn rol in een door China gedomineerde wereld die van een neokolonie zou zijn.

Er is geen gemakkelijke uitweg uit de huidige chaos en instabiliteit en er zijn short-cuts Suriname en Latijns-Amerika moet misschien de democratie van de grond af opbouwen met een nieuw sociaal contract. 

Als de regio de roeping voor politiek als openbare dienst niet herontdekt en de gewoonte niet opnieuw aanleert om een consensus te smeden, zal de chaos en instabiliteit alleen maar erger worden. Met alle gevolgen voor Europa.


eyesonsuriname

 

Geef een reactie

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *