Dit betekent dat er geen enkel riool is dat vuil Russisch geld naar het VK pompt en waaraan wij een meter kunnen bevestigen om de opbrengst ervan te meten. In plaats daarvan wordt het geld verdund in de grote vloedstromen van liquide kapitaal die dagelijks de City van Londen in- en uitstromen, vanuit alle hoeken van de wereld. Het afval van Russische misdadigers en kleptocraten is dus, dankzij de kundige aandacht van de knapste koppen van de belastingparadijzen, niet te onderscheiden van gewone investeringen.
Oliver Bullough
Een van de weinige studies waarin dit fenomeen forensisch aan de orde werd gesteld, kwam van analisten van de Deutsche Bank, die in 2015 keken naar discrepanties in de administratie van geldstromen naar en uit het Verenigd Koninkrijk, en concludeerden dat sinds het begin van de jaren negentig 133 miljard pond hier was aangekomen zonder ooit publiekelijk te zijn verantwoord. Zij schatten dat “minder dan de helft” van dat bedrag waarschijnlijk Russisch was, wat betekent dat de Russen hier tot 67,5 miljard pond aan geheime tegoeden kunnen hebben, bovenop het officieel aangegeven bedrag. (Dat is nog steeds een zeer klein bedrag vergeleken met de bezittingen van Duitse, Amerikaanse of Franse beleggers).
Dus van wie is dit geld? Hoe komt het hier? De analisten van de bank hebben zich niet in die vraag verdiept.
Maar als ze dat hadden gewild, hadden ze de gang op kunnen lopen en het hun collega’s kunnen vragen, want het bleek dat Deutsche Bank zelf een belangrijke boosdoener was bij het wegsluizen van geld uit Rusland zonder de autoriteiten in te lichten. Minder dan twee jaar na de publicatie van het rapport – Dark Matter genaamd – werden handelaren van de Deutsche Bank in Moskou betrapt op het heimelijk wegsluizen van 10 miljard dollar (7,5 miljard pond) geld van hun klanten uit Rusland door illegaal gebruik te maken van de aandelenmarkt. (Als gevolg daarvan moest de bank boetes betalen van 425 miljoen dollar (317 miljoen pond) in de VS en 163 miljoen pond in het VK).
Met instellingen die zo geraffineerd te werk gaan als de Deutsche Bank om Russisch geld te verbergen, is het niet verwonderlijk dat het totale bedrag in het Verenigd Koninkrijk vaag blijft. Er is dus geen echt antwoord op de eerste vraag van de commissie buitenlandse zaken, behalve dan dat de hoeveelheid Russisch geld in Groot-Brittannië veel groter is dan de officiële statistieken ons willen doen geloven.
Er zijn twee redenen waarom we ons hier zorgen over moeten maken. De eerste is de kleine kans, maar met grote impact, dat Poetin hier geld verbergt in het financiële equivalent van sleeper cells, klaar om eruit te glippen en invloed te kopen als er een crisis komt. De tweede is belangrijker: niemand steelt geld als hij het niet kan houden. Door de bondgenoten van Poetin hun gestolen fortuin te laten witwassen en in ons land te verbergen, trekken we een streep onder hun misdaden en belonen we hen voor daden die we niet door de vingers zouden mogen zien. Willen we echt dat Groot-Brittannië het hek van het Kremlin wordt?
Om te proberen een antwoord te vinden op de tweede vraag van Priti Patel – in welke activa is al dat geld terechtgekomen? – moeten we kijken naar hoe rijke Russen reageerden op de ineenstorting van het communisme. Zij kozen ervoor hun pas vrijgekomen geld uit te geven aan bezittingen die hun al lang waren ontzegd, en die hun niet konden worden afgenomen. Zij kochten vooral luxegoederen en onroerend goed buiten hun eigen land, met name in Londen.
Oliver Bullough, onderzoeksjournalist // The Guardian
