Amsterdam, 15 maart 2022 –In hun strijd tegen zwart geld richten banken hun vizier steeds nadrukkelijker op het gebruik van contant geld. Ondernemers mogen steeds minder geld opnemen en storten of krijgen te horen dat het gebruik van cash helemaal wordt verboden.
In sectoren zoals de metaalhandel en grensregio’s waar nog veel contant geld wordt gebruikt drijven de nieuwe maatregelen ondernemers tot wanhoop. Ze kunnen niet zo snel overschakelen op giraal als de banken willen en vrezen hun bankrekening en dus hun bedrijf te verliezen. Bij advocaten stromen de zaken binnen.
Het is logisch dat banken kritisch kijken naar het gebruik van contant geld. De herkomst van cash is veel lastiger te traceren dan van girale transacties. Criminelen die verdiensten uit de drugshandel willen witwassen doen dit vaak door grote aankopen met briefgeld te doen. Natuurlijk moeten banken dit niet faciliteren.
In Nederland zou jaarlijks voor €16 mrd aan crimineel geld worden witgewassen. Omdat we dat als maatschappij niet willen, zijn banken naar voren geschoven als de detectives die deze criminele geldstromen moeten weren.
Daarbij gaan financiële instellingen steeds rigoureuzer te werk, doodsbang om een misstap te maken. Als ze het niet goed doen dreigen immers boetes van honderden miljoenen, de toorn van politiek en maatschappij en zelfs vervolging van bestuurders. Dat hebben banken deels aan zichzelf te danken omdat ze jarenlang weinig deden aan het weren van crimineel geld.
Maar inmiddels worden de neveneffecten van het steeds stringentere beleid zichtbaar. Hele sectoren worden uitgesloten van het bancaire systeem, bedrijven worden overstelpt met vragenlijsten, moeten onderzoek doen dat aantoont dat klanten, leveranciers en andere zakenpartners niet betrokken zijn bij schimmige praktijken.
De onderzoeksplicht en de kosten daarvoor komen hierdoor ook steeds meer bij gewone bedrijven te liggen, blijkt bijvoorbeeld uit verschillende rechtszaken. Mkb’ers zijn veel geld en tijd kwijt aan het contact met de bank. Een boekhouder verzuchtte dat hij helemaal nergens anders meer aan toekwam dan bedrijven helpen met het invullen van vragenlijsten van banken. En dan de banken zelf: daar werkt nu bijna 20% van de mensen aan witwasbestrijding.
Er is een papieren anti-witwascircus gecreëerd waarin duizenden analisten van banken, boekhouders en bestuurders elkaar bezig houden. En wat levert het op?
Dat is op zijn best onduidelijk. Het is tijd voor een betere balans in de witwasaanpak en een gerichtere zoektocht door banken naar zwart geld. Daar ligt niet alleen rol voor banken zelf, maar ook voor toezichthouders en de politiek.
