Amsterdam, 1 maart 2023 — Tot 2027 gaat er ruim €60 mrd aan Europese Unie Geld naar Spanje en Portugal voor investeringen in groene energie.
De regeringen in Madrid en Lissabon lobbyen voor nog meer. Ze vinden dat ze daar goede redenen voor hebben. Volgens berekeningen van het Internationaal Energieagentschap is het Iberisch schiereiland binnen Europa de goedkoopste plek om groene waterstof te maken. In de noordelijke helft van Europa kost het maken van een kilogram waterstof tussen de 3 en 4 euro. In Spanje en Portugal ongeveer 2 euro.
Pijpleiding
De landen vragen de EU om ook mee te betalen aan de zogeheten H2Med-pijpleiding van Portugal en Spanje, die onder de Middellandse Zee door naar Marseille in Frankrijk loopt. Door die leiding kan jaarlijks twee miljoen ton groene waterstof naar Frankrijk worden getransporteerd. Later moet de leiding worden doorgetrokken naar Duitsland.
De pijpleiding opent pas in 2030.
Niet alleen omdat het aanleggen van de 455 kilometer lange leiding tijdrovend is, ook omdat de veiligheid nog beter geregeld moet worden. Aan vervoer en opslag van waterstof zitten nu nog risico’s.
Nederland wil niet wachten tot Iberische groene waterstof via een pijpleiding richting het noorden stroomt. Daarom dus de afspraken over de scheepvaartroute van zuid-Spanje naar de Rotterdamse haven.
Tata Steel
De Spaanse waterstof biedt mogelijk een oplossing voor staalproducent Tata Steel in IJmuiden. Dat bedrijf is nu de grootste CO₂-uitstoter van Nederland maar beloofde de overheid te gaan vergroenen. Tata was vorige week aanwezig bij het bezoek aan Puertollano, maar maakte nog geen concrete afspraken.
‘We kijken naar alle opties’, zegt een woordvoerder van Tata. ‘Natuurlijk naar de windparken op de Noordzee. Als we daar onvoldoende vandaan kunnen halen om de doelen te halen, dan willen we ook andere mogelijkheden hebben. Daarom hebben we in Spanje bekeken hoe we van daaruit waterstof kunnen importeren.’
Meer gas dan geëxporteerd kan worden
Ook op het gebied van gas hebben Spanje en Portugal een bijzondere positie in Europa. Samen hebben ze zeven lng-installaties, fabrieken waarin vloeibaar gemaakt gas weer omgezet wordt in gas dat bruikbaar is voor huishoudens en bedrijven.
Dat betekent dat op dit moment een op de drie werkende lng-installaties in de EU op het Iberisch schiereiland staat.
Waaronder de grootste van Europa, in Barcelona. Vloeibare lng komt via pijpleidingen uit Marokko en Algerije en per schip uit Nigeria en de VS. De lng-productie in Spanje en Portugal kan een belangrijke rol spelen in het onafhankelijk worden van Russisch gas. De capaciteit van de Spaanse lng-fabrieken wordt niet volledig gebruikt.
Spanje wil de lng-installaties wel harder laten draaien, maar kan al dat gas niet kwijt. De Pyreneeën liggen in de weg. Spanje pleit al jaren voor een pijpleiding door de Pyreneeën, de MidCat-verbinding. Als het plan in gang was gezet toen het voor het eerst werd gepresenteerd, had de pijpleiding in 2020 al open gekund, maar Frankrijk is tegen.
Naar verluidt om zijn eigen export van kernenergie te beschermen. Steun om de MidCat aan te leggen neemt wel toe. Duitsland is sinds de oorlog in Oekraïne sterk voorstander. Bondskanselier Olaf Scholz wil dat de pijpleiding wordt doorgetrokken naar Duitsland. Zo neemt de druk op Frankrijk om overstag te gaan toe.
