Uitwerking gebaar van erkenning naar ouderen van Surinaamse herkomst

Ingezonden stuk door Dennis Lapar, directeur Finance Suriname

In het rapport van de commissie Sylvester van 1 juli 2021 staat het advies om het AOW-gat van de Surinaamse Nederlanders, die voor 25 november 1975 in Nederland zijn komen wonen, te repareren. Op 29 oktober 2021 heeft de Afdeling advisering van de Raad van State de Nederlandse regering geadviseerd de jaren in Suriname niet mee te laten rekenen voor de opbouw van de AOW van de Surinaamse Nederlanders.

Naar aanleiding van dat advies concludeert het kabinet dat er geen juridische mogelijkheden zijn om tegemoet te komen aan de onvolledige AOW-opbouw van de Surinaamse Nederlanders.

Gebaar van Erkenning

Er wordt nu onderzocht of een eenmalige onverplichte tegemoetkoming als gebaar van erkenning wel mogelijk is. 

Op 16 november 2022 hebben de Kamerleden van de commissie voor Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) hierover met minister Carola Schouten gesproken. De minister heeft vervolgens een brief gedateerd 17 mei 2023 naar de Tweede Kamer der Staten-Generaal verstuurd.

Op 29 juni 2023 was de tweede bijeenkomst van de Commissie SZW met minister Carola Schouten over het gebaar van erkenning

Aanwezig waren elf Tweede Kamerleden, minister Schouten en haar beleidsmedewerker.

Op de tribune zaten een aantal beleidsmedewerkers van de Tweede Kamerleden en 14 Surinaamse Nederlanders. Ik was ook aanwezig. Ik heb gesproken met de Tweede Kamerleden mevrouw Sylvana Simons en de heer Don Ceder ( zie foto’s). 

Het bedrag van 5000 euro zijnde het gebaar

De Tweede Kamerleden hebben aangegeven, dat zij het bedrag van € 5000,– te laag vinden. Een fooi is de formulering door de meeste Tweede Kamerleden. Hun oproep is om het bedrag te verhogen.

Een paar citaten van de Kamerleden ( niet van de heer Kuzu/ voorzitter van de commissie SZW):

De heer Van Baarle (DENK):
Voorzitter. Nederland heeft Suriname eeuwenlang leeggeroofd. Aan deze koloniale uitbuiting heeft Nederland miljarden verdiend. 

Voorzitter. Het is goed dat er nu een gebaar komt, maar de regering probeert dit onrecht nu weg te poetsen met een fooi. 

Mevrouw Kathmann (PvdA):

Voorzitter. Ik vraag de minister waarom zij deze route niet wat ruimhartiger heeft ingevuld. 

De heer Van Weyenberg (D66):

Voorzitter. Ik vond het echt een megabittere pil toen die hoop door de Raad van State eigenlijk werd neergeslagen …..: ik ben het daar juridisch niet mee eens. Ook de regeling die wij vandaag bespreken, moet nog naar de Raad van State. 

De heer Van Kent (SP):
Dank, voorzitter. Suriname was voor Nederland een wingewest en mensen is historisch onrecht aangedaan. Mensen dragen daar nog steeds de gevolgen van, mensen zijn nog steeds de dupe.

Mevrouw Palland (CDA):

Voorzitter……. Ik ben blij met het feit dat het de minister gelukt is om een regeling vorm te geven.

De heer Don Ceder (ChristenUnie):

Voorzitter. Ik zie dat dit in ieder geval twee dingen doet. Het is een gebaar van erkenning. Ja, de overheid heeft steken laten vallen, maar met een financiële tegemoetkoming probeert zij leed te verminderen, ook al zal het voor sommigen te laat zijn. Het gaat om erkenning van het gevoel van het zijn van tweederangsburger, erkenning van een gevoel van onrechtvaardigheid.

Mevrouw Den Haan (Fractie Den Haan):
Dank u wel, voorzitter. Ik zit hier toch met een zeker gevoel van plaatsvervangende schaamte. ……Mijn standpunt heb ik al meerdere keren naar voren gebracht, namelijk: deze ouderen van Surinaamse afkomst zijn Nederlanders, ingezetenen van Nederland; dat waren zij ook nog toen ze in de kolonie Suriname woonden. We moeten er dus van uitgaan dat deze mensen een volledige opbouw van hun AOW moeten hebben. 

De heer Van der Lee (GroenLinks):
Dank, voorzitter. Nederland heeft een lange, pijnlijke en beschamende koloniale geschiedenis. ……. Ik doe een dringend beroep op de minister om, als de onderbouwing niet helder is, dat bedrag echt te verhogen.

Mevrouw Sylvana Simons (BIJ1):
Voorzitter. … praten over recht doen aan een groep mensen die de winter van hun leven vanwege het onrecht van een onvolledige AOW voor een groot gedeelte in armoede moeten doorbrengen, terwijl ze als Nederlander geboren zijn, of ze nou wilden of niet, en ingezetene waren van het Koninkrijk der Nederlanden

De heer Smals (VVD):
Dank u wel, voorzitter. …. blij ben dat er een voorstel ligt. Met het eenmalige gebaar van erkenning kunnen we hopelijk, wellicht, een punt zetten.

Minister Schouten:
Dank u wel, voorzitter. Ook dank aan de commissie voor het snelle inplannen van dit debat, want het heeft ook voor mij urgentie. Ik wil hiermee snel verder kunnen. Het inplannen van dit debat door u geeft ook blijk van die urgentie.
Demissionaire Kabinet

Op 7 juli 2023 is het kabinet Rutte gevallen en demissionair geworden. De lopende zaken zullen afgehandeld worden door de huidige bewindslieden. Het dossier van € 5000,– uit te keren als gebaar aan de Surinaamse Nederlanders met een onvolledige AOW is in een vergevorderd stadium terecht gekomen. De Raad van State moet nog advies uitbrengen. Het bedrag van € 122,1 miljoen is al opgebracht in de voorjaarsnota 2023.

Oproep aan minister Schouten

Beste minister Schouten, u bent in het zicht van de finish voor wat betreft dit dossier “ Uitwerking gebaar van erkenning naar ouderen van Surinaamse herkomst”. Alle fracties van de Tweede Kamer steunen u voor wat betreft de snelle afronding van dit gebaar. U heeft de Sociale Verzekeringsbank al aan het werk gezet om alles klaar te zetten voor wat betreft het uitbetalen van het bedrag van € 5.000,– aan de Surinaamse Nederlanders, die een onvolledige AOW hebben.

Indien u dit dossier op hold zet, zal dit zeer onrechtvaardig zijn. Tijdens het commissiedebat op 29 juni 2023 is gezegd, dat het aantal personen dat recht heeft op het gebaar in snel tempo daalt door overlijden.

Nederland heeft zich in 1957 niet als een “goede huisvader” gedragen bij de invoering van de AOW. De inwoners van Suriname waren in 1957 ingezetenen van het Rijk, dus het Koninkrijk der Nederlanden. Nederland had de zorgplicht om alle inwoners van het Koninkrijk der Nederlanden op te (laten) nemen in de AOW. 

Ik heb het zeer gewaardeerd, dat minister Schouten na afloop van het debat naar de tribune is gekomen om met de Surinaamse Nederlanders en ondergetekende te praten. Dank daarvoor.

Dennis Lapar, Directeur, Eigenaar van Stichting FinanceSuriname